Rotacja pracowników jest w każdej firmie zjawiskiem naturalnym. Pracownicy zmieniają pracę, rezygnują lub przechodzą na emeryturę. Jak radzić sobie z rotacją pracowników? W tym artykule podpowiemy, jak ją zidentyfikować, zmierzyć i ograniczyć związane z nią koszty.
Czym jest rotacja pracowników?
Rotacja pracowników, zwana także fluktuacją pracowników, to odchodzenie pracowników z firmy i zastępowanie ich nowymi. Wysoka rotacja może być problematyczna i kosztowna dla firmy, dlatego istotne jest zidentyfikowanie przyczyn, określenie poziomu rotacji i opracowanie strategii pozwalającej zarządzać fluktuacją pracowników.
Przyczyny rotacji pracowników
Przyczyny rotacji pracowników mogą różnić się w zależności od branży, organizacji czy indywidualnych okoliczności. Najczęstszą przyczyną odchodzenia pracowników z organizacji jest brak satysfakcji z pracy — w tym z zarobków — brak możliwości awansu czy złe relacje między współpracownikami. Zarówno brak perspektyw rozwoju, jak i konflikty z przełożonymi czy między pracownikami, mogą prowadzić do niezadowolenia i frustracji, a w efekcie — do poszukiwania nowej pracy. Znaczącą rolę odgrywają również oferty z innych firm — możliwość rozwoju lub lepsze warunki finansowe skłaniają pracowników do przyjęcia propozycji. Duże znaczenie odgrywają również czynniki, na które pracodawca nie ma bezpośredniego wpływu — sytuacja zdrowotna pracownika, problemy osobiste czy konieczność przeprowadzki.
Jak mierzyć rotację pracowników?
Rotację pracowników można mierzyć na kilka sposobów, w zależności od potrzeb organizacji. Najczęściej wykorzystywany w analizach jest wskaźnik rotacji pracowników, stanowiący stosunek liczby pracowników, którzy odeszli w ciągu roku, do średniej liczby pracowników (pomnożony przez 100 pozwoli uzyskać wartość procentową). W badaniach rotacji pracowników można wykorzystywać również współczynnik czasu zatrudnienia, określający średni czas zatrudnienia pracowników w organizacji, lub współczynnik kosztów rotacji, obejmujący koszty rekrutacji, szkoleń oraz utraconych korzyści — wiedzy i doświadczenia odchodzących pracowników. Cennym źródłem informacji są również wywiady z odchodzącymi pracownikami, pozwalające zidentyfikować przyczyny odejść.
Wpływ rotacji pracowników na działalność w różnych branżach
Rotacja pracowników zawsze wiąże się z pewnymi kosztami dla firmy. Są to przede wszystkim koszty rekrutacji oraz koszty szkoleń nowych pracowników. Rotacja pracowników wpływa również na jakość obsługi klienta. W zależności od branży, organizacje w większym lub mniejszym stopniu mogą pozwolić sobie na rotację pracowników.
Kiedy rotacja pracowników nie stanowi problemu dla organizacji?
W pewnych branżach rotacja pracowników jest naturalnym elementem działalności. Zaliczyć można do nich firmy specjalizujące się w:
- pracy sezonowej,
- pracy tymczasowej,
- pracy na kontraktach,
- pracy na stanowiskach niewymagających wysokich kwalifikacji.
W organizacjach ukierunkowanych na pracę tymczasową, sezonową lub związaną z realizacją konkretnych projektów, rotacja pracowników może być bardziej akceptowana lub wręcz oczekiwana.
Branże, w których rotacja pracowników może stanowić problem
W większości branż i organizacji rotacja, zwłaszcza na wysokim poziomie, może stanowić poważny problem. Są to przede wszystkim branże:
- z wysokimi kosztami szkoleń,
- zależne od wiedzy i doświadczenia, np. medycyna czy badania naukowe,
- z wysoką konkurencją na rynku pracownika, np. IT, inżynieria,
- z wysoką wartością klienta, np. hotelarstwo, usługi finansowe.
W tych przypadkach utrata wiedzy i doświadczenia czy obniżona jakość obsługi klienta może skutkować trudnościami w utrzymaniu konkurencyjnej pozycji na rynku. Dlatego istotne jest, aby firmy podjęły działania, które będą zapobiegać nadmiernej rotacji pracowników.
Jak zadbać o pracowników, aby zostali w firmie na dłużej?
Aby ograniczyć rotację pracowników warto wdrożyć takie strategie i praktyki, które wpłyną na ich satysfakcję z pracy i zaangażowanie. Konkurencyjne płace, premie i dodatkowe korzyści finansowe mogą przekonać pracowników do pozostania w firmie, jednak równie ważne jest przyjazne środowisko pracy. Elastyczny grafik, możliwość pracy zdalnej, dodatkowe benefity, szkolenia, możliwość rozwoju i awansu pomagają zbudować zaangażowanie. Regularne spotkania, feedback i jasna komunikacja oczekiwań wzmacniają więzi, a pracownicy mają poczucie, że ich głos jest słyszany, a praca ma znaczenie. Oczywiście każda organizacja ma swoje potrzeby i działa w unikalnym środowisku, dlatego ważne jest dostosowanie strategii do oczekiwań pracowników konkretnej firmy. Pomóc w tym mogą również wspomniane wcześniej wywiady z odchodzącymi pracownikami.
Rola agencji pracy tymczasowej w ograniczeniu rotacji pracowników
W razie wystąpienia zwiększonej rotacji pracowników z pomocą przyjść mogą agencje pracy tymczasowej. Doświadczeni rekruterzy sprawnie i z zachowaniem należytej staranności przeprowadzą procesy rekrutacji. Agencje poza siecią rekruterów posiadają rozbudowaną bazę kandydatów, a dzięki dopasowaniu ich do stanowiska pracy zwiększają szanse na dłuższe zatrudnienie. Oprócz rekrutacji agencje mogą prowadzić obsługę kadrowo-płacową pracowników, szkolenia oraz monitorować ich potrzeby i zadowolenie z pracy. W przypadku okresów zwiększonego zapotrzebowania na pracowników lub konieczności zastępstw agencje mogą zapewniać pracowników tymczasowych. Doświadczenie agencji w rekrutacji i zarządzaniu personelem stanowi cenne wsparcie zarówno dla pracodawców, jak i pracowników, a w efekcie zmniejszyć poziom rotacji.
