Od 1 stycznia 2022 roku wprowadzone zostaną przez polski rząd zmiany w przepisach podatkowych w ramach ustawy „Polski Ład”. Jak można przeczytać na stronach rządowych „Polski Ład” to plan odbudowy polskiej gospodarki po pandemii COVID-19. Plan ten ma na celu zmniejszenie nierówności społecznych i poprawę warunków życia w Polsce.

I faktycznie, „Polski Ład” obejmie wszystkich, którzy uzyskują dochód na terenie Polski, choć nie wszystkich w równym stopniu. Nowe przepisy podatkowe wpłyną na wysokość wynagrodzeń wypłacanych „na rękę” zleceniobiorcom oraz osobom zatrudnionym na umowie o pracę. Zmianę najdotkliwiej odczują osoby zatrudnione na umowie zlecenie. Natomiast jeśli chodzi o osoby, które są na umowie o pracę i osiągają dochód poniżej 8 916,00 zł brutto (przy założeniu, że koszty uzyskania przychodu wynoszą 250 zł miesięcznie i podatnik rozlicza się indywidualnie oraz nie korzysta z ulgi na dzieci i nie jest uczestnikiem PPK) zmiany wynikające z ustawy będą neutralne lub nieznacznie „na plus”.

Co dokładnie zmieni się w przepisach podatkowych i jak może to wpłynąć na wysokość wypłacanych pensji?

Najważniejsza zmiana to brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego – wysokość składki zdrowotnej to 9%, liczone od dochodu. W sytuacji, kiedy od nowego roku, nie będzie można odliczyć składki zdrowotnej od podatku dochodowego – wysokość odprowadzanego podatku dochodowego realnie wzrośnie o 7,75%, obniżając tym samym wynagrodzenie „na rękę”. Zmiana ta dotyczyć będzie zarówno pracowników na umowie o pracę, zleceniobiorców i przedsiębiorców.
WAŻNE! Jeśli pracownik otrzymuje wynagrodzenie tzw. z „dołu” czyli za przepracowany grudzień 2021 wypłatę otrzyma w styczniu 2022 to składka na ubezpieczenie zdrowotne już nie będzie podlegała odliczeniu tak, jak miało to miejsce w 2021 roku. Brak odliczenia będzie skutkować wyższym podatkiem dochodowym, a w konsekwencji wynagrodzenie „na rękę” zostanie obniżone.

Kolejną zmianą jest wprowadzenie tzw. ulgi dla klasy średniej. Jednakże ulga będzie miała zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do osób uzyskujących łącznie roczne dochody ze stosunku pracy w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł brutto. W innym przypadku (osiągnięcie niższych lub wyższych dochodów) może skutkować niedopłatą podatku dochodowego. Podatnik w rozliczeniu rocznym będzie wtedy musiał oddać fiskusowi pieniądze z tytułu niedopłaconego podatku. Z ulgi dla klasy średniej można skorzystać w formie odliczenia comiesięcznego lub w zeznaniu rocznym na koniec roku podatkowego. Jednak w drugim przypadku trzeba złożyć stosowny wniosek do pracodawcy (pobierz: Wniosek o niestosowanie ulgi dla pracowników). Opcja rozliczenia rocznego jest bardziej komfortowa dla tych osób, które nie mają pewności co do łącznej wysokości swoich dochodów, bo np. planują w nowym roku 2022 podjąć dodatkową pracę czy zlecenie.

Ostatnią ważną zmianą jest zwiększenie kwoty wolnej od podatku z obecnych 8 000 zł do 30 000 zł. W praktyce zwiększenie kwoty wolnej od podatku pomniejszy wysokość odprowadzanego do fiskusa podatku dochodowego w skali roku dokładnie o 5100 zł.

Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych zmian w podziale na umowę o pracę tymczasową oraz na umowę zlecenie.

Umowa o pracę tymczasową:

  1. Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego.
  2. Wprowadzenie ulgi dla klasy średniej, której celem jest zmniejszenie negatywnych skutków braku możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Kwotę ulgi przy wyliczeniu zaliczki na podatek dochodowy można obliczyć według poniższego schematu:
    (A x 6,68% – 380,50 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5701 zł brutto i nieprzekraczającego kwoty 8549 zł brutto,
    (A x (– 7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 8549 zł brutto i nieprzekraczającego kwoty 11 141 zł brutto.
    Przy czym „A” oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej.
  3. Zmiana zasad opodatkowania samochodów służbowych używanych do celów prywatnych. Użytkowanie samochodów elektrycznych oraz samochodów o mocy silnika do 60 kW będzie prowadziło do rozpoznania przychodu w kwocie 250 zł miesięcznie. W przypadku pozostałych samochodów przychód będzie wynosił 400 zł miesięcznie.
  4. Zwiększenie wysokości kwoty drugiego progu podatkowego. Stawka 32% będzie obowiązywać od dochodów powyżej 120 000 zł brutto rocznie. Obecnie jest to 85 528 zł brutto.
  5. Zwiększenie kwoty wolnej od podatku, która wzrośnie z obecnych 8 000 zł do 30 000 zł.

Jak to wygląda w praktyce?
Weźmy za przykład Panią Annę, która jest recepcjonistką w hotelu i zatrudniona jest na umowie o pracę. Comiesięczne wynagrodzenie Pani Anny to 4 000 zł brutto. W 2021 roku pracodawca w imieniu Pani Anny odprowadza składki na fundusz ubezpieczeń społecznych (składki emerytalne, rentowe i chorobowe) w wysokości 548,40 zł i składki zdrowotne w wysokości 310,64 zł oraz zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 233,00 zł. „Na rękę” Pani Anna otrzymuje 2 907,96 zł. Po zmianach wynikających z „Polskiego Ładu” w 2022 roku za tę samą pracę Pani Anna „na rękę” otrzyma 3 021,96 zł. Skąd ta różnica? Ponieważ zwiększyła się wysokość kwoty wolnej od podatku i jest możliwość odliczania jej każdego miesiąca. Wówczas zaliczka na podatek dochodowy jest pomniejszona i wynosi 119,00 zł, tym samym zwiększając wynagrodzenie Pani Anny o 114,00 zł.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku Pana Kazimierza, który jest kierownikiem w dziale kontroli jakości. Comiesięczne wynagrodzenie Pana Kazimierza to 8 500 zł brutto. W 2021 roku pracodawca w imieniu Pana Kazimierza odprowadza składki na fundusz ubezpieczeń społecznych (składki emerytalne, rentowe i chorobowe) w wysokości 1 165,35 zł i składki zdrowotne w wysokości 660,12 zł oraz zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 592,00 zł. „Na rękę” Pan Kazimierz otrzymuje 6 082,53 zł. Po zmianach wynikających z „Polskiego Ładu” w 2022 roku, za tę samą pracę Pan Kazimierz „na rękę” otrzyma 6 082,53 zł. Dlaczego w przypadku Pana Kazimierza nie ma żadnej różnicy? Ponieważ zwiększyła się wysokość kwoty wolnej od podatku i jest możliwość odliczania jej każdego miesiąca. Pan Kazimierz korzysta także z ulgi podatkowej dla klasy średniej niwelującej brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Zmiany wynikające z „Polskiego Ładu” zatem dla Pana Kazimierza są neutralne.

W przypadku dochodów powyżej 8 916,00 zł brutto, osoby zatrudnione na umowie o pracę zaczną odczuwać stratę wynikającą ze zmiany przepisów w „Polskim Ładzie”.

Umowa zlecenie:

  1. Zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł i korzystanie z niej w trakcie roku. Najtrudniejszą kwestią podczas wyliczania wynagrodzenia dla osób rozliczanych na umowie zlecenie będzie uwzględnienie kwoty wolnej od podatku w trakcie miesiąca. Zagadnienie wzbudza wiele wątpliwości, ponieważ wyliczenia będą opierać się na pisemnym wniosku złożonym przez zleceniobiorcę o niepobieranie zaliczek na podatek (pobierz: Wniosek o niepobieranie zaliczek podatkowych od przychodow z tytulu umow cywilnoprawnych). Aby złożyć ten wniosek, zleceniobiorca musi spełnić dwa warunki zgodnie z art. 41 ust. 1c ustawy PIT.
  • roczne dochody nie mogą przekroczyć kwoty 30 000 zł brutto;
  • w tym samym roku podatkowym zleceniobiorca nie może osiągać dochodów z innych źródeł od których pobierane są zaliczki na podatek z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku (np. z umowy o pracę lub z działalności gospodarczej).

Oznacza to, że przed złożeniem takiego wniosku, zleceniobiorca powinien przewidzieć swoje dochody i jeśli będą one wyższe niż 30 000 zł brutto, wówczas nie może złożyć wniosku o niepobieranie zaliczek na podatek, tym samym podatek dochodowy będzie odprowadzany przez zleceniodawcę comiesięcznie. Prawo do złożenia wspomnianego dokumentu i możliwość comiesięcznego odliczania kwoty wolnej od podatku przy standardowej umowie zleceniu (koszty uzyskania przychodu w wysokości 20%) mieliby więc tylko zleceniobiorcy:

  • zarabiający nie więcej niż 2 500 zł brutto miesięcznie lub
  • osiągający sporadyczne dochody.

WAŻNE! Do limitu kwoty 30 000 zł brutto są wliczane zarówno dochody już osiągnięte, jak i te dopiero spodziewane – czyli mowa o łącznej kwocie za cały 2022 rok.

  1. Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego.
  2. Zwiększenie wysokości kwoty drugiego progu podatkowego. Stawka 32% będzie obowiązywać od dochodów powyżej 120 000 zł brutto rocznie. Obecnie jest to 85 528 zł brutto. Zleceniodawca ma ustawowy obowiązek odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy w imieniu zleceniobiorcy według 17% skali podatku – bez względu na wysokość dochodu uzyskanego przez zleceniobiorcę! Pobór zaliczki na podatek z zastosowaniem 32% skali jest możliwy dopiero po złożeniu przez zleceniobiorcę wniosku o jej zastosowanie. Takie uprawnienie przewidział ustawodawca w art. 41a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przekroczenia progu podatkowego powinien zatem pilnować zleceniobiorca. Zleceniodawca rozpocznie pobieranie zaliczek naliczonych od łącznej kwoty dochodu powyżej 120 000 zł brutto dopiero po złożeniu wniosku o ich naliczanie przez zleceniobiorcę. Jeżeli wniosek nie zostanie złożony lub będzie to zrobione za późno, wówczas przekroczenie drugiego progu podatkowego zostanie rozliczone w zeznaniu rocznym, co zwykle wiąże się z dopłatą do podatku dochodowego dla zleceniobiorcy.

Jak to wygląda w praktyce?
Weźmy za przykład Pana Jana, który wykonuje prace magazynowe i rozliczany jest na umowie zlecenie. Comiesięczne wynagrodzenie Pana Jana to 3 000 zł brutto. W 2021 roku zleceniodawca w imieniu Pana Jana odprowadza składki na fundusz ubezpieczeń społecznych (składki emerytalne i rentowe) w wysokości 337,80 zł i składki zdrowotne w wysokości 239,60 zł oraz zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 156,00 zł. „Na rękę” Pan Jan otrzymuje 2 266,60 zł. Po zmianach wynikających z „Polskiego Ładu” w 2022 roku za tę samą pracę Pan Jan „na rękę” otrzyma 2 060,60 zł. Dlaczego? Ponieważ nie ma możliwości odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne – tym samym podatek dochodowy wzrasta do kwoty 362,00 zł pomniejszając wynagrodzenie Pana Jana o 206,00 zł.

Powyższe zmiany mają charakter informacji ogólnej. To jak dokładnie będzie wyglądać wynagrodzenie poszczególnych osób uzależnione jest także od tego, czy dany pracownik nie uzyskuje dochodów z innych źródeł.